IJsland is ongeveer 16 miljoen jaar geleden ontstaan door vulkaanuitbarstingen op de oceaanbodem. IJsland ligt boven de mid-Atlantische rug waarbij de Noord-Amerikaanse en Euraziatische plaat met ongeveer 2cm per jaar uit elkaar bewegen.

IJsland zou nooit zo groot zijn geworden als er geen hotspot onder het eiland zou liggen. De hotspot zorgt voor een bovennormale magmaproductie door een hogere warmteaanvoer. Door de druk die het magma uitvoert komt de aardkorst langzaam naar boven waardoor het scheurt. Door de scheuren kan het magma naar buiten vloeien.

In de schoolaardrijkskunde maken we onderscheid tussen twee typen vulkanen, namelijk de schildvulkaan en de stratovulkaan. De schildvulkaan komt voor bij platen die uit elkaar bewegen en bij een hotspot. Het magma kan gemakkelijk uit de aardkorst vloeien doordat het magma erg heet is en daardoor zeer vloeibaar. De stratovulkaan komt voor bij platen die onder elkaar duiken in een subductiezone. In het magma van een stratovulkaan zitten veel gassen en magma is dik en stroperig waardoor het moeilijk naar buiten kan komen. Alleen bij de opbouw van een hoge druk ontstaat er een eruptie (vulkaanuitbarsting).

Een stratovulkaan heeft een steile helling die is opgebouwd uit verschillende lagen lava en as. Bij een stratovulkaan spreken we van explosief vulkanisme. Een schildvulkaan heeft een flauwe helling doordat het lava ver kan uitvloeien. Bij dit type vulkaan spreken we van effusief vulkanisme.

Ondanks dat er bij IJsland platen uit elkaar bewegen en dat er een hotspot onder het eiland ligt komen er niet alleen schildvulkanen voor op IJsland. De reden is dat verschillende vulkanen op IJsland onder een gletsjers liggen. Wanneer het magma in aanraking komt met water ontstaan er explosieve erupties. Daarnaast kan het magma in een magmahaard veranderen. Onder sommige vulkanische systemen liggen meerdere magmakamers op verschillende diepte. De ondiepere magma’s zijn koeler waardoor bepaalde elementen uitkristalliseren waardoor het resterende magma gasrijker wordt, dit noemt men crystal fractionation. Gasrijker magma zorgt voor explosieve erupties.

Bibliografie

Guðmundsson, A. T. (2015). Living earth. Reykjavik: Mál og menning.|
Info over vulkanische activiteit op IJsland. (sd). Opgehaald van discover the world: https://www.discover-the-world.co.uk/destinations/iceland-holidays/volcanic-activity-in-iceland
Waard, M. d., & Zanen, E. (2014). IJsland. Haarlem: J.H. Gottmer/ H.J.W. Becht BV.